Małopolska to jeden z najchętniej odwiedzanych regionów w Polsce. Turyści przyjeżdżają tu głównie do Krakowa, Zakopanego, Wieliczki czy Wadowic. Jednak poza tymi popularnymi miejscami, region kryje wiele mniej znanych, a równie fascynujących atrakcji, które czekają na odkrycie. W tym artykule przedstawimy kilka ukrytych perełek Małopolski, które zdecydowanie warto odwiedzić.
1. Dolina Racławki
Zaledwie 25 kilometrów od Krakowa znajduje się malownicza Dolina Racławki - jeden z najpiękniejszych zakątków Jury Krakowsko-Częstochowskiej. To miejsce idealne dla miłośników przyrody i spokojnych wędrówek. Dolina zachwyca bujną roślinnością, malowniczymi skałami wapiennymi i krystalicznie czystym potokiem.
Na szczególną uwagę zasługuje rezerwat przyrody "Dolina Racławki", który chroni naturalne lasy grądowe i buczynę karpacką. W dolinie można zobaczyć także ciekawe formacje skalne, takie jak Skała Opalona czy Bramka. Dla spragnionych przygód dostępne są również trasy wspinaczkowe o różnym stopniu trudności.
2. Opactwo Cystersów w Szczyrzycu
W niewielkiej miejscowości Szczyrzyc, położonej na Pogórzu Wielickim, znajduje się jedno z najstarszych opactw cysterskich w Polsce - jedyne, które funkcjonuje nieprzerwanie od swojego założenia w 1234 roku. Kompleks klasztorny zachwyca swoją architekturą, a zwiedzający mogą zobaczyć zabytkowy kościół, wirydarz, bibliotekę z cennymi starodrukami oraz muzeum klasztorne.
Co ciekawe, cystersi ze Szczyrzyca słyną z produkcji piwa według tradycyjnych receptur. W przyklasztornym sklepiku można nabyć klasztorne piwo "Frater", a także inne produkty wytwarzane przez zakonników, takie jak sery, miody czy zioła lecznicze. To miejsce, gdzie historia łączy się z żywą tradycją.
3. Pustynia Błędowska
Na granicy Małopolski i Śląska rozciąga się największy w Europie obszar piaszczysty położony z dala od morza - Pustynia Błędowska. Ten niezwykły krajobraz, nazywany często "Polską Saharą", powstał w wyniku działalności człowieka - intensywnego wyrębu lasów na potrzeby średniowiecznego górnictwa i hutnictwa.
Obecnie pustynia zajmuje znacznie mniejszy obszar niż kiedyś, ale wciąż robi ogromne wrażenie, szczególnie z punktu widokowego "Dąbrówka" w Kluczach. Na terenie pustyni można obserwować charakterystyczne dla terenów pustynnych zjawiska, takie jak burze piaskowe czy fatamorgany. To idealne miejsce na nietypową wycieczkę, podczas której można poczuć się jak na prawdziwej pustyni.
4. Szlak Architektury Drewnianej - mniej znane perełki
Małopolski Szlak Architektury Drewnianej obejmuje ponad 250 obiektów, w tym kościoły, dzwonnice, dwory, spichlerze i zabytkowe zagrody. Podczas gdy większość turystów odwiedza kościoły wpisane na listę UNESCO (np. w Dębnie czy Lipnicy Murowanej), warto zwrócić uwagę na mniej znane obiekty.
Jednym z takich miejsc jest cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych - przepiękna świątynia łemkowska z XVIII wieku, bogato zdobiona polichromią i ikonami. Równie fascynujący jest drewniany kościół św. Marcina w Marcyporębie z XVI wieku czy malowniczy zespół dworski w Laskowej.
Te mniej popularne obiekty często można zwiedzać w spokoju, bez tłumów turystów, co pozwala lepiej wczuć się w ich wyjątkową atmosferę i docenić kunszt dawnych budowniczych.
5. Jaskinia Wierzchowska Górna
Jura Krakowsko-Częstochowska słynie z licznych jaskiń, ale poza popularną Jaskinią Mroźną czy Jaskinią Smoczą, warto odwiedzić mniej znaną, ale równie imponującą Jaskinię Wierzchowską Górną, położoną niedaleko Krakowa.
Jest to najdłuższa jaskinia na całej Jurze, z trasą turystyczną liczącą około 700 metrów. We wnętrzu można podziwiać fantastyczne formacje naciekowe, a przewodnik opowiada fascynujące historie o życiu prehistorycznych ludzi i zwierząt, które zamieszkiwały jaskinię. Szczególnie imponujące są Sala Balowa i Komora z Jeziorkiem.
Na terenie kompleksu znajduje się również ścieżka edukacyjna, prezentująca życie człowieka neolitycznego, oraz mini zoo, co czyni to miejsce idealnym na wycieczkę rodzinną.
6. Zalipie - wieś malowana
W północno-wschodniej części Małopolski znajduje się niezwykła wieś Zalipie, słynąca z tradycji malowania domów w kwiatowe wzory. Ta unikalna tradycja zdobienia domostw kolorowymi motywami kwiatowymi narodziła się na przełomie XIX i XX wieku, gdy kobiety zaczęły dekorować wnętrza domów, aby ukryć plamy sadzy z pieców.
Spacerując po wsi, można zobaczyć malowane chaty, stodoły, studnie, płoty, a nawet psie budy. Największą atrakcją jest "Dom Malarek" - muzeum prezentujące tę wyjątkową sztukę ludową. Warto również odwiedzić zagrodę Felicji Curyłowej, najsłynniejszej malarki z Zalipia, której dom jest obecnie oddziałem Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Najlepszym czasem na odwiedzenie Zalipia jest czerwiec, kiedy odbywa się konkurs "Malowana Chata", podczas którego można zobaczyć artystki przy pracy i wziąć udział w warsztatach malowania zalipiańskich wzorów.
7. Przełom Dunajca w Pieninach - alternatywne podejście
Spływ Dunajcem to jedna z najpopularniejszych atrakcji Pienin, ale istnieją mniej znane sposoby doświadczenia piękna przełomu rzeki. Zamiast tradycyjnego spływu tratwami, warto rozważyć przejście pieszym Szlakiem Pienińskim, biegnącym wzdłuż polskiego brzegu Dunajca.
Ta malownicza trasa o długości około 8 kilometrów prowadzi z Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru (po stronie słowackiej) lub do Sromowców Niżnych. Po drodze można podziwiać te same widoki co podczas spływu, ale we własnym tempie, zatrzymując się w najbardziej malowniczych miejscach i robiąc zdjęcia.
Dla bardziej aktywnych turystów interesującą alternatywą jest spływ kajakowy przełomem Dunajca, który dostarcza dodatkowych emocji i pozwala samodzielnie mierzyć się z nurtem rzeki.
Podsumowanie
Małopolska to region o niezwykłym bogactwie przyrodniczym, historycznym i kulturowym, który kryje wiele fascynujących miejsc poza utartymi szlakami turystycznymi. Odwiedzając te mniej znane, ale równie urokliwe zakątki, można odkryć autentyczne oblicze regionu i cieszyć się jego pięknem z dala od tłumów.
W Spiglrinsa organizujemy wycieczki po ukrytych perełkach Małopolski, prowadzone przez doświadczonych przewodników, którzy doskonale znają region i jego sekrety. Zapraszamy do odkrywania z nami mniej znanych, ale fascynujących miejsc tego wyjątkowego regionu.
